کد مطلب:90434 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:132
واژه ها رخاء: فراوانی روزی، فراوانی نعمت، آسانی زندگانی. شكور: بسیار شكركننده، بسیار سپاسگزار، نامی از نامهای خدا به معنای پاداش دهنده ی بندگان بر اعمال ایشان یا بر عمل قلیل جزایی جزیل دهنده. «الرخاء: «رخاء العیش سعته، رخ العجین كثر مائه. الشكر: تصور النعمه و اظهارها، قیل: و هو مقلوب عن الكشر، ای الكشف و یضاده الكفر.» رخاء زندگی، وسعت آن است، زیادی آب خمیر. شكر تصور نعمت و اظهار نعمت و اظهار آن است و گفته شده شكر مقلوب از كشر و كشف است، یعنی كشف نعمت و ضد آن كفر است به معنای پوشیدن نعمت. [صفحه 468] ترجمه: او در فراوانی نعمت بسیار سپاسگزار است. شرح: ایمان كامل، به دو قسم است یك قسم آن صبر و شكیبایی در برابر سختیها و قسمت دیگر، شكر و سپاسگزاری در برابر نعمتهاست و چون مومن ایمانش كامل است، در سختیها صابر و بر نعمتها شاكر می باشد. وی به تناسب هر نعمت، شكری در نظر گرفته و به آن اقدام می كند، به این معنا كه نخست منعم حقیقی را شناخته، سپس واسطه های نعمتها را به خاطر می سپارد، زیرا نعمتها در گام اول از منعم حقیقی (پروردگار) صادر می شود و سپس به علل و اسباب ظاهری ایجاد و پیوستگی دارد، از اینرو همه را در گسترده ی شكرگزارده و قدردانی به عمل می آورد. خدا را منعم حقیقی و علل و اسباب را وسائط فیض می داند و به ترتیب و تناسب نعمتها، منعم را شكرگزار می باشد كه این خود موجب فزونی نعمتهاست. «عن ابی عبدالله علیه السلام قال: ما انعم الله علی عبد من نعمه فعرفها بقلبه و حمدالله ظاهرا بلسانه فتم كلامه، حتی یومر له بالمزید.» امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند چنانچه بنده ای را انعام نماید و او آن نعمتها را به دل بشناسد و با زبان سپاسگزار باشد، هنوز سخن را به پایان نرسانده كه پروردگار فراوانی می دهد را برای او فرمان و گشایش می بخشد. امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با نعمتی مواجه می شد در برابر آن نعمت دعا می كرد و می فرمود: الحمد لله علی هذه النعمه».: خدای را بر این نعمت سپاسگزارم و اگر با حادثه ی ناگواری روبرو می شد می فرمود: «الحمدلله علی كل حال»، خدا را در هر حال سپاسگزارم. در مورد سپاسگزاری نعمتها، نكته ای وجود دارد كه شایان توجه است و آن توفیق به شكرگزاری است. شناخت منعم و توجه به نعمت، پیمودن طریق عبودیت و [صفحه 469] اخلاص در عمل، جمعا علل و اسباب توفیق سپاسگزاری است كه در دعاها و نیایش ها به وضوح از آن پرده برداشته شده و گفته اند: «لا تحمد یا سیدی الا بتوفیق منك یقتضی حمدا و لا تشكر علی اصغر منه الا استوجب بها شكرا فمتی تحصی نعمائك یا الهی و تجازی آلائك یا مولای و تكافی ء صنایعك یا سیدی و من نعمك یحمد الحامدون و من شكرك یشكر الشاكرون.»: پروردگارا: ستایش نمی شوی، مگر به توفیقی كه از تو بر بنده ات داده می شود، این توفیق نیز خود اقتضای حمدی دارد. بنده ای تو را در برابر كوچكترین احسان سپاسگزاری نمی كند، مگر آنكه این شكرگزاری، موجب شكر دیگری است كه باید به آن قیام كند، پس ای خدای من، كرا قدرت كه نعمتهای بی پایان تو را احصا نماید، تا آنها را شكرگزار باشد و پاداش انعام شما را با ستایش برابر نماید و صنایع تو را تلافی نماید، با اینكه یكی از نعمتهای تو، نعمت بر ستایشگری است كه حامدان بدین وسیله تو را ستایش می كنند و یكی از احسان و انعام تو بر بندگان این است كه شكرگزار تو باشند. به هر حال وظیفه ی بنده، قیام به این واجب است، نه به این جهت كه او می تواند از عهده ی شكرگزاری خداوند برآید، بلكه انعام منعم، موجب سپاسگزاری، در حد توان است و به عبارت دیگر، انجام واجب، چیزی است و از عهده ی شكر برآمدن چیز دیگر. [صفحه 470]
«و فی الرخاء شكور»
صفحه 468، 469، 470.